Πρόκειται φίλοι μου για μια μορφή όλο «μυστήριο», όπως ήταν και ο αρχαίος.
Αλλά ας ξεκινήσω το αφιέρωμα, και θα γνωρίσουμε για καλά αυτόν που ήδη ξέρουμε! Στιχουργός, ηθοποιός, σεναριογράφος και θεατρικός συγγραφέας, ο Πυθαγόρας ήταν καλλιτέχνης από τη φύση του.
Με ότι κι αν καταπιάστηκε, η τέχνη του είχε κέντρο τον άνθρωπο.
Έγραψε τραγούδια για την καθημερινότητα μιλώντας απλά και γι αυτό αγαπήθηκε από τον κόσμο.
Ο Πυθαγόρας ήταν μάστορας της λαϊκής γλώσσας και θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως λαϊκός ποιητής.
Ο Πυθαγόρας Παπασταματίου γεννήθηκε το 1930 στο Αγρίνιο και ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος τον βρήκε να τελειώνει το Δημοτικό. Το 1940 γράφτηκε στο οκτατάξιο Γυμνάσιο αρρένων Αγρινίου. Στην κατοχή οι γονείς του μαζί με τις αδελφές του, για να αποφύγουν τη σύλληψη από τους Γερμανούς, κατέφυγαν στον Ορεινό Βάλτο.
Ο Πυθαγόρας βρέθηκε φιλοξενούμενος σ' ένα χωριό της καμένης από τους Γερμανούς Μακρυνείας, ενώ ο αδελφός του ήταν στο αντάρτικο.Το Μάρτιο του 1944, δεκατετράχρονος μαθητής της Τετάρτης οκταταξίου, προσχώρησε στον ΕΛΑΣ. .Αγωνίστηκε ως την ημέρα που έφυγαν οι Γερμανοί και στη συνέχεια επέστρεψε και τελείωσε το Γυμνάσιο.
Στις μαθητικές του εργασίες υπέγραφε ως Πυθαγόρας. Όταν ο φιλόλογος Πάνος Παπαχρήστος τον ρώτησε κάποτε στην τάξη, γιατί δεν γράφει και το επώνυμό του, απάντησε γελώντας: Ένας είναι ο Πυθαγόρας, όλοι με ξέρουν, δε χρειάζεται επώνυμο
Από το βιβλίο του 'Άγγελου Αξιώτη «Πυθαγόρας: 30 χρόνια τραγούδια» διαβάζουμε για τα μαθητικά του χρόνια:
Όταν ήταν μαθητής της τελευταίας τάξης του Γυμνασίου, σε μια μαθητική παράσταση τον Μάρτη του 1948, με τον Παπαφλέσσα του Μελά, του ανατέθηκε ο ρόλος του Παπαφλέσσα. Η ηθοποιία του έκαμε κατάπληξη. ,Ήταν αληθινός Παπαφλέσσας... Καταχειροκροτήθηκε. Πήρε έτσι το βάπτισμα του ηθοποιού.
Το 1949 Τελείωσε το Γυμνάσιο και φοίτησε στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών, με δάσκαλο τον Δημήτρη Ροντήρη.
Αποφοίτησε με άριστα και εργάστηκε στο θέατρο, ενώ παράλληλα έγραφε στίχους και επιθεωρήσεις πίστας. Πρώτο του τραγούδι, και μεγάλη επιτυχία το 1954, ήταν το «ξαναβλέπω το μικρό το αμαξάκι» σε μουσική του Νίκυ Γιάκοβλεφ και με ερμηνεύτρια την Μαίρη Λώ.Ο Κώστας Ασημακόπουλος θυμάται: «...το ζαχαροπλαστείο του Νίκυ Γιάκοβλεφ με τους διαλεχτούς πίνακες και τ' αξιόλογα έργα τέχνης στις προθήκες, αποτελούσε τόπο συνάντησης καλλιτεχνών.
Εκεί, μαθητής ακόμα του Γυμνασίου, τον πρωτογνώρισα ..και με τη λίγη κρίση μου σημάδεψα από τότε την ευγένεια που είχε. Κι ακριβώς αυτή η ευγένειά του, μαζί με την έμφυτη μουσικότητα του τον αξίωσαν, στα χρόνια που ακολούθησαν...».Από το 1958 και μετά ασχολήθηκε κυρίως με το γράψιμο. Στίχοι, επιθεωρήσεις πίστας, κινηματογραφικά σενάρια που σαν ταινίες γνώρισαν μεγάλη επιτυχία.
Στις ταινίες του πάντα ερμήνευε έναν από τους δεύτερους ρόλους.
Το 1964 γράφει το σενάριο και πρωταγωνιστεί στην ταινία «κάθε λιμάνι και καημός». Υπογράφει επίσης το ομότιτλο τραγούδι, που σε μουσική του Γιώργου Κατσαρού, ερμήνευσαν και έκαναν μεγάλη επιτυχία οι Πάνος Γαβαλάς και Ρία Κούρτη.
Έγραψε πολλά τραγούδια που έγιναν μεγάλες επιτυχίες: «Ο Σταμούλης ο λοχίας», «Όταν πίνει μια γυναίκα», «Πίσω από τις καλαμιές», «Κυρά Γιώργαινα», «Στα βράχια της Πειραϊκής», «Νύχτα στάσου», «Ο επιπόλαιος»κλπ.
Το 1972 με την προοπτική δημιουργίας ενός μεγάλου δίσκου, έδωσε στο φίλο του Απόστολο Καλδάρα τον κύκλο τραγουδιών «Μικρά Ασία».
Ο Καλδάρας αναφέρεται σ' αυτήν τη συνεργασία: «Θα υπενθυμίσω μόνο το έργο του Μικρά Ασία που είχα την τύχη να μελοποιήσω εγώ, που συγκίνησε το πανελλήνιο και που... με τόσο μεγάλη μαεστρία, στα στενά πλαίσια ενός δίσκου βέβαια, επεξεργάστηκε το θέμα της Μικρασιατικής Καταστροφής και που μόνο αυτό στάθηκε αρκετό να του ανοίξει την πόρτα για το Πάνθεον των μεγάλων του λαϊκού στίχου.».
Από το «Βήμα» στις 31/8/'72 διαβάζουμε τον Παύλο Παλαιολόγου να γράφει:
«Μικρά Ασία ο τίτλος. Του Καλδάρα η μουσική, του Πυθαγόρα οι στίχοι, του Νταλάρα και της Αλεξίου το τραγούδι.. Δεν είναι Σεφέρηδες, Σικελιανοί, Παλαμάδες.
Ούτε μουσουργοί με παγκοσμιότητα που δονούν το πεντάγραμμο.Ναι αλλά στις στροφές του δίσκου είμαστε εμείς, είναι ο πόνος, ο καημός, το βογκητό ενός λαού.
Μαζί μ' αυτό και η βαθύτατη ανθρωπιά..
Δόξες του έθνους, μεγάλοι ποιητές, ακαδημαϊκοί και Νόμπελ, σας στρώνω δάφνες για να περάσετε. Συμπαθάτε μας όμως όταν σας λέμε ότι με τη δική σας λύρα με τους υψηλούς φθόγγους δε ράγισε η ψυχή της μάζας όσο οι απλοϊκοί αυτοί στίχοι και τα λαϊκά μοτίβα που γυρίζουν στις στροφές ενός δίσκου». Ούτε πρόκειται ποτέ να ξεχαστώ.Μετά το 1972 ο Πυθαγόρας ασχολήθηκε περισσότερο με τα θεατρικά.
Εργάστηκε ως συγγραφέας επιθεωρήσεων για το μουσικό θέατρο με ιδιαίτερη επιτυχία. Το 1973 διετέλλεσε έκτακτο μέλος, το 1974 πάρεδρος και '75 τακτικό μέλος της εταιρείας θεατρικών συγγραφέων. Αυτήν τη χρονιά κυκλοφόρησε και ο θρυλικός δίσκος «Υπάρχω» σε μουσική του Χρήστου Νικολόπουλου και τον Στέλιο Καζαντζίδη να ερμηνεύει μοναδικά. Ο Καζαντζίδης μιλώντας για τον Πυθαγόρα αναφέρει:
«...θα ήταν ίσως πλεονασμός να μιλήσω για τον αξέχαστο Πυθαγόρα σαν στιχουργό. Ο άνθρωπος Πυθαγόρας θα μείνει πάντα στη μνήμη μου, στη θύμηση, στην καρδιά μου. Συναισθηματικός, ανιδιοτελής, καθαρός, φίλος.Μεγάλο το μέγεθος του καλλιτέχνη και του ανθρώπου, όπως μεγάλο και το κενό που άφησε ο χαμός του»!
Ο Λευτέρης Παπαδόπουλος είπε για τον Πυθαγόρα!
«Ο Πυθαγόρας, ως την εποχή της "Μικράς Ασίας", ήταν ένας στιχουργός, που είχε στο ενεργητικό του τεράστιο αριθμό επιτυχιών. Στα δέκα τραγούδια που έγραφε, τα τρία, τουλάχιστον, γίνονταν σουξέ! Σε βαθμό, που όλες οι εταιρείες δίσκων, να επιζητούν τη συνεργασία του και να τον αμείβουν πλουσιοπάροχα. Οι συνθέτες, που δούλευαν μαζί του, δεν ήταν οι λεγόμενοι έντεχνοι (Μόνο με τον Λοϊζο συνυπέγραψαν δύο τραγούδια στο δίσκο "Τα τραγούδια της Χαρούλας".
Ήταν οι Λαϊκοί. Και απ' αυτούς πρωτίστως ο Καλδάρας. Με την "Μικρά Ασία" , όμως ο Πυθαγόρας πέρασε σε ένα άλλο επίπεδο. Γιατί το έργο αυτό, με την αποφασιστική δική του συμβολή, βρέθηκε στα χείλη όλων των Ελλήνων και ο δίσκος φυσικά, εμπορικά, εκτοξεύτηκε στα ύψη.
Δεν υπήρχε δισκοθήκη, που να μην έχει τη "Μικρά Ασία", τη δεκαετία του '70. Από τότε, όμως, έχουν περάσει πολλά χρόνια. Στις δισκοθήκες της νεολαίας, αμφιβάλλω αν υπάρχει το έργο. Ένα έργο πλούσιο, χυμώδες, ουσιαστικό και προπαντός έντιμο».
Ο Πυθαγόρας έφυγε στις 13 Νοέμβρη του 1979.
Βασίλης Τσούγκαρης
tsougarisgnomi@gmail.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου