❦ Βραβεία Ακαδημίας Αθηνών

Στον Γιάννη Σιώτο
το Βραβείο Αφηγηματικού Πεζού Λόγου
του Ιδρύματος Κώστα και Ελένης Ουράνη
της Ακαδημίας Αθηνών
Την Πέμπτη 21 Δεκεμβρίου, στην ετήσια Πανηγυρική Συνεδρία της Ακαδημίας Αθηνών, ανακοινώθηκαν τα βραβεία για το 2023. Το Βραβείο Αφηγηματικού Πεζού Λόγου του Ιδρύματος Κώστα και Ελένης Ουράνη απέσπασε ο Γιάννης Σιώτος για το μυθιστόρημά του Μάνα πατρίδα, κακιά μητριά.
Καρπός πολυετούς έρευνας, το βιβλίο του Γιάννη Σιώτου διαβάζεται σαν ντοκουμέντο. Είναι ένα συνταρακτικό μυθιστόρημα που αναδεικνύει την αναμέτρηση της «αλήθειας» των ισχυρών και των εφησυχασμένων με τη θλιβερή καθημερινότητα, που πολλές πτυχές της εξακολουθούν να παραμένουν σκοτεινές, δυσδιάκριτες και ανομολόγητες έναν αιώνα μετά.

1922, Αύγουστος. Οι πρώτοι πρόσφυγες φτάνουν στα ελληνικά λιμάνια. Τους επόμενους μήνες θα ακολουθήσουν ένα εκατομμύριο πεινασμένοι, απελπισμένοι και ρακένδυτοι Έλληνες και Αρμένιοι από την Ανατολική Θράκη, τη Μικρά Ασία, τον Πόντο και την Κωνσταντινούπολη. Το μυθιστόρημα Μάνα πατρίδα, κακιά μητριά εστιάζει στη ζωή τους, στην Αθήνα και στον Πειραιά κυρίως, από τον Αύγουστο του 1922 μέχρι τον Αύγουστο του 1923. Ο ρεαλισμός του συγκλονίζει, καθώς αναπαριστά το χάος αυτού του χρόνου στον οποίο κυριαρχούν η εκμετάλλευση, η απόρριψη, η περιθωριοποίηση, η κερδοσκοπία και το εμπόριο ανθρώπων. Οι κεντρικοί ήρωες ωστόσο δεν είναι ούτε κάτοικοι της «μητρόπολης» ούτε δυστυχισμένοι πρόσφυγες, αλλά έμπειροι ξένοι δημοσιογράφοι που έχουν εξοικειωθεί με εικόνες τρόμου και εξαθλίωσης και μπορούν να κρίνουν, να συγκρίνουν και να αποκαλύπτουν.

Να με ποιον τρόπο η λογοτεχνία καταφέρνει να κάνει τα ιστορικά της ευρήματα να μιλήσουν με ολοζώντανη γλώσσα, δίχως να καταλήξει επιστήμη και όντας σε θέση να προσφέρει, πριν και πάνω απ’ όλα, απόλαυση: την απόλαυση του κειμένου και των πρωταγωνιστών του.
Βαγγέλης Χατζηβασιλείου, Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, 08/07/2023
Πρόκειται για μια διαφορετική αφήγηση της Μικρασιατικής Καταστροφής, των αιτιών και της διαχείρισής της, που αποτελεί πραγματική γροθιά στο στομάχι, με διευθύνσεις και ονόματα.
Μανώλης Πιμπλής, Η εποχή, 3/12/23
Ο Γιάννης Σιώτος ξεσκόνισε τις σελίδες της Ιστορίας μας και μας έδειξε γυμνές τις πληγές της.
Παντελής Μπουκάλας, Η Καθημερινή, 12/12/23